W EUROPIE
Badania i regulacji bezpieczeństwa i higieny pracy są stosunkowo nowym zjawiskiem. Jak ruchy pracy powstała w odpowiedzi na obawy pracowników w wyniku rewolucji przemysłowej, zdrowie pracownika wpisana uwagę jako kwestia zarobkowej.
W roku 1833, HM inspektoratu powstał w Wielkiej Brytanii w zakresie kompetencji do wglądu fabryki i zapewnienia zapobiegania urazom do dzieci pracowników tekstylnych.
W roku 1840 Komisja Królewski opublikowała swoje wnioski na temat stanu warunków dla pracowników górnictwa dokumentuje przerażająco niebezpieczne środowisko, które mieli do pracy w wysokiej częstotliwości wypadków.Komisja wywołała oburzenie, które doprowadziły w ustawie Mines 1842. Akt utworzenia Inspektorat ds. kopalń i kopalniach, które doprowadziły wielu ścigania i poprawy bezpieczeństwa, i przez 1850, inspektorzy mogli wejść i sprawdzić pomieszczeń według własnego uznania.
Otto von Bismarck otworzył pierwszy ubezpieczenia społecznego w 1883 roku i prawo kompensacji pierwszego pracownika w 1884 r. – pierwsze tego rodzaju w świecie zachodnim. Podobne akty, a następnie w innych krajach, częściowo w odpowiedzi na niepokoje pracy.
W POLSCE
Dekret tymczasowy o urządzeniu i działalności inspekcji pracy, podpisany po¬nad 90 lat temu przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, dał początek państwowemu organowi nadzoru i kontroli warunków pracy. Była to jedna z pierwszych instytucji, którą powołało do życia odrodzone Państwo Polskie. To dobitny dowód, jakie znaczenie przykładały już ówczesne władze do spraw pracowniczych i jaką rangę nadawały działalności inspekcji pracy w wyniszczonym zaborami, powstaniami i wojną kraju.
Na czele instytucji stanął Główny Inspektor Pracy, który podlegał Ministrowi Pracy i Opieki Społecznej. W województwach działali inspektorzy okręgowi, którym byli podporządkowani inspektorzy obwodowi. Głównego Inspektora Pracy i inspektorów pracy mianowała Najwyższa Władza, czyli Naczelnik Państwa Józef Piłsudski.
Kompetencje urzędu określono następująco: Inspekcja pracy nadzoruje należyte stosowanie przepisów prawa o ochronie pracy we wszystkich dziedzinach pracy najemnej zapewniając pracownikom korzyści przyznane im przez obowiązujące, socjalno-polityczne prawodawstwo”. Inspektorzy pracy mogli też, na polecenie ministra pracy, prowadzić badania „warunków pracy i płacy we wszystkich dziedzinach pracy najemnej w celu gromadzenia materiałów dla udoskonalenia i rozwoju prawodawstwa o ochronie pracy”
W tym kształcie inspekcja pracy działała do 1939 roku. Po II wojnie światowej początkowo powołano inspekcję państwową, a w 1950 roku powstała dodat¬kowo społeczna inspekcja pracy związków zawodowych. Państwową inspek¬cję pracy zniesiono w 1954 roku, a część jej uprawnień przekazano inspekcji pracy związków zawodowych, działającej na zasadzie branżowej.
Obecnie chlubną tradycję przedwojennej inspekcji kontynuuje Państwowa Inspekcja Pracy, powołana w 1981 roku. Jako jeden z najważniejszych organów kontrolnych realizuje ona konstytucyjną zasadę państwa, zapewniającą każdemu obywatelowi prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Misją Urzędu jest skuteczne egzekwowanie przepisów prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy, poprzez efektywne i ukierunkowane kontrole oraz działania prewencyjne, zmierzające do zwiększenia poszanowania prawa pracy i eliminowania zagrożeń wypadkowych.
Państwowa Inspekcja Pracy podlega Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej, a nadzór nad nią sprawuje Rada Ochrony Pracy. Głównego Inspektora Pracy powołuje i odwołuje Marszałek Sejmu po zasięgnięciu opinii Rady Ochrony Pracy i właściwej komisji sejmowej.
Główny Inspektor Pracy wchodzi w skład unijnego Komitetu Wyższych Inspektorów Pracy. Do sekretariatu tego Komitetu corocznie przekazywany jest „Raport roczny z działalności inspekcji pracy”.
Państwowa Inspekcja Pracy współdziała z innymi organami kontroli i nadzoru nad warunkami pracy, organami samorządu terytorialnego, związkami zawodowymi, organizacjami pracodawców, organami samorządu załogi oraz społeczną inspekcją pracy.